Kontratiev teorisine göre zaman içinde dünya ekonomisindeki iktisadi dalgalanmalar
İlginçtir Kontratiev dalgaları kavramının varlığından ilk kez doktora yeterlilik sınavında sorulan bir sorudan sonra haberim oldu. Tahmin edersiniz ki, adını bile duymadığım bu kavram karşısında ne cevap vereceğimi şaşırmış, tabiri caizse zom olmuştum ..:) Neyse ki, daha sonraları bu kavramı araştırdım ve ilginç sonuçlara ulaştım ve bu yazımda da sizlere iletmeye çalışacağım.
Wikipedia’ya göre, 1925 yılında Rus ekonomist Nikolai Kontratiev tarafından “The major economic cycles” adlı kitabında tamamen gözlemlere dayanan ilk kavramsal tanım getirilmiş. Kontratiev’in görüşleri dönemin Sovyet lideri Stalin’in hoşuna gitmemiş olacak ki, kendisi 1928 yılında kamudaki görevinden aczedilmiş sonrasında ise 1938 yılında idam ile sonuçlanacak süreç başlamış. Stalin’e göre kapitalist rejim günün birinde göçecek ve sosyalizmin haklılığı ortaya çıkıp varlığını perçinleyecekti. Oysa ki, Kontratiev tam aksini söylemekle birlikte bir takım dalgalanmaların olacağını ancak her düşüşün ardından bir yükselişin geleceğini bunun kapitalizmin sonu olmadığını ifade ediyordu.
1939 yılında ünlü iktisatçı Joseph Schumpeter yapılan çalışmaları farketmiş ve 1939 yılında yayınladığı “Business Cycles” adlı kitabında bu kavramı Kontratiev dalgaları olarak isimlendirecekti.
Bu kısa tarihten sonra Kontratiev dalgaları ile ifade edilmek istenen hususlara bakalım. Kontratiev’e göre kapitalist düzende ekonomi iniş ve çıkışlardan oluşmaktaydı. Bazı dönemlerde yükseliş dönemine giren iktisadi düzen harikulade seyrediyor bu dönemlerde insanların harcamaları ile birlikte refah düzeyleri de artıyor güllük gülüstanlık bir durum ortaya çıkıyordu. İşin kötüsü bundan sonra bir iniş dönemi başlıyor, işssizlik ve borçlanma artıyor ve dibe vuruş gerçekleşiyordu. Sonrasında ise tekrar yükseliş başlıyordu. Çok fazla teknik detaya girip okuyucuların kafalarını karıştırmak istemiyorum ama bu döngü kısaca 40 ile 60 yıl arasında birbirini tekrar ediyordu.
– 1780-1840 : Sanayi devrimi, tekstilde fabrika dönemi,
– 1840-1890 : Buharlı makinenin icadı ve demiryolları çağı,
– 1890-1940 : Elektriğin icadı,
– 1940-1990 : Fordizm-bant üretim sisteminin keşfi
– 1990-???? : İnternetin keşfi
Schumpeter’in yorumuyla ekonomik kalkınma önemli bir buluş ile ortaya çıkmaktadır. Kalkınma modeli teorisi modelini “yenilik yaratma”, “satın alma gücü yaratma” ve “girişimci yardımıyla yenilikleri uygulama” aşamaları olmak üzere 3 temel aşama ile açıklamış, açıklarken de yenilik ve girişimci kavramlarının kalkınma sürecini nasıl etkilediğini incelemiştir.
Kalkınmayı büyüme ile eşdeğer tutan neo-klasik teori üretim fonksiyonunu sadece sermaye (K) ve işgücü (L) ile açıklamış teknik bilgi ve organizasyonu veri olarak kabul etmiş ve ölçeğe göre sabit getiriyi esas almıştır.
Üretim fonksiyonu = Y = f(K, L)
Kalkınma ile ilgili literatürde adı yenilik ve girişimci kavramları ile birlikte anılan 
Schumpeter’e göre maddi unsurlar yönünden ele alındığında temel üretim faktörleri olan K, L ve toprak (N) dikkate alınmıştır. Neo-klasiklerden ayrıldığı nokta ise olaya gayrimaddi faktörleri dahil etmiş bunları da teknoloji (T) ve sosyo ekonomik unsurlar (U) yer almıştır.
Y= f(K, L, N, T, U)
K, L, N -> Büyümenin unsurları
T, U -> Kalkınmanın unsurları